Elektrownia Łaziska

Elektrownia Łaziska w Łaziskach Górnych to miejsce, które doskonale łączy industrialną historię Górnego Śląska z nowoczesnością i edukacją. Położona w pobliżu Mikołowa, stanowi nie tylko jeden z najważniejszych zakładów energetycznych w Polsce, ale także fascynującą atrakcję turystyczną, szczególnie dla miłośników techniki, historii przemysłu i rodzin z dziećmi. Zwiedzanie tego obiektu to wyjątkowa okazja, by zobaczyć, jak powstaje energia elektryczna, zajrzeć za kulisy wielkoskalowej produkcji prądu i poczuć ducha przemysłowego dziedzictwa regionu.

Historia Elektrowni Łaziska

Początki Elektrowni Łaziska sięgają 1917 roku, kiedy to książę pszczyński Jan Henryk XV Hochberg von Pless rozpoczął budowę fabryki karbidu wraz z elektrownią. Pierwotnie była to niewielka, lecz nowoczesna jednostka, która zaopatrywała w energię okoliczne kopalnie i huty. W okresie międzywojennym zakład przeszedł intensywną rozbudowę, osiągając w 1929 roku moc 87,1 MW i stając się największą elektrownią w Polsce.

W czasie II wojny światowej elektrownia nie tylko przetrwała, ale została zmodernizowana i rozbudowana, zwiększając swoją moc do 122,1 MW. Po wojnie zakład odegrał kluczową rolę w odbudowie regionu, a w latach 60. i 70. XX wieku przeszedł kolejne modernizacje. Powstały nowe bloki energetyczne, zainstalowano nowoczesne kotły i turbiny, a także wybudowano charakterystyczny, 200-metrowy komin. Dzięki temu Elektrownia Łaziska przez wiele lat była największym tego typu obiektem w kraju.

W kolejnych dekadach zakład stale zwiększał swoją moc i wprowadzał innowacje ekologiczne, takie jak instalacje odsiarczania spalin czy nowoczesne elektrofiltry. Obecnie elektrownia należy do Grupy TAURON i pozostaje jednym z kluczowych punktów energetycznej mapy Polski, produkując około 4,2% krajowej energii elektrycznej.

Architektura i technologia

Elektrownia Łaziska to przykład przemysłowej architektury, która harmonijnie łączy historyczne budynki z nowoczesnymi instalacjami. Na terenie zakładu znajdują się zarówno zabytkowe obiekty z początku XX wieku, jak i współczesne bloki energetyczne o łącznej mocy zainstalowanej sięgającej 905 MW (trzy bloki po 225 MW i jeden blok 230 MW). Dodatkowo zakład dysponuje 196 MW mocy cieplnej, co czyni go ważnym dostawcą ciepła dla regionu.

Węgiel do elektrowni dostarczany jest bezpośrednio z pobliskiej kopalni Bolesław Śmiały specjalnym taśmociągiem, co stanowi ciekawostkę techniczną na skalę krajową. Efektem ubocznym produkcji energii jest gips wykorzystywany m.in. w produkcji płyt kartonowo-gipsowych.

Muzeum Energetyki – serce edukacji i historii

Na terenie Elektrowni Łaziska mieści się wyjątkowe Muzeum Energetyki, które powstało w 2003 roku w budynku dawnej rozdzielni elektrycznej 60 kV z 1928 roku. To miejsce, gdzie historia i technika spotykają się z nauką i zabawą. Na powierzchni 1000 m² zgromadzono ponad 6000 eksponatów związanych z energetyką – od zabytkowych maszyn, urządzeń pomiarowych, przez dokumenty i fotografie, aż po sprzęty codziennego użytku zasilane prądem, takie jak radia, telewizory czy komputery.

Jedną z największych atrakcji muzeum są pokazy w „Iskrowisku” – specjalnej sali, w której przy użyciu cewek Tesli prezentowane są spektakularne zjawiska elektryczne. Muzeum regularnie organizuje warsztaty, pokazy naukowe, lekcje muzealne oraz wydarzenia tematyczne, takie jak Święto Światła czy spotkania z cyklu „Industriada”. To idealne miejsce dla rodzin z dziećmi oraz pasjonatów nauki, którzy chcą na własne oczy zobaczyć, jak powstaje prąd i jak zmieniała się technologia na przestrzeni lat.

Muzeum Energetyki jest czynne we wtorki i czwartki w godzinach 9:00-13:00, w środy 15:00-19:00 oraz w każdą drugą sobotę miesiąca 10:00-13:00. Zwiedzanie możliwe jest wyłącznie po wcześniejszym zgłoszeniu (minimum dwa dni przed planowaną wizytą) – rezerwacji można dokonać mailowo lub telefonicznie. Bilety kosztują 25 zł (normalny), 20 zł (ulgowy), 70 zł (rodzinny), a dla grup szkolnych i przedszkolnych – 16 zł od osoby. Dostępne są również lekcje muzealne i warsztaty. Szczegóły i aktualny cennik znajdują się na stronie muzeum.

Zwiedzanie Elektrowni Łaziska

Elektrownia Łaziska oferuje możliwość zwiedzania dla grup zorganizowanych. Wycieczka po czynnym zakładzie to niepowtarzalna okazja, by zobaczyć, jak na co dzień funkcjonuje jedna z największych elektrowni węglowych w Polsce. Podczas zwiedzania można zajrzeć do ogromnych hal z kotłami i turbinami, zobaczyć nowoczesną sterownię oraz przejść się po dachu zakładu, skąd roztacza się imponująca panorama całego kompleksu i okolicznych terenów przemysłowych.

Ze względów bezpieczeństwa zwiedzanie elektrowni wymaga wcześniejszego uzgodnienia terminu, podania danych osobowych uczestników i posiadania dokumentu tożsamości. Szczegółowe informacje oraz rezerwacje dostępne są w biurze obsługi elektrowni.

Zwiedzanie Elektrowni Łaziska możliwe jest wyłącznie dla grup zorganizowanych po wcześniejszym uzgodnieniu terminu. Wymagane jest podanie listy uczestników i posiadanie dokumentów tożsamości. Kontakt w sprawie rezerwacji: telefonicznie lub mailowo do biura obsługi elektrowni. Dojazd do Łazisk Górnych jest dogodny zarówno samochodem, jak i komunikacją publiczną z Mikołowa czy Katowic. Na miejscu dostępny jest parking dla odwiedzających.

Atrakcje w okolicy

Wizyta w Elektrowni Łaziska i Muzeum Energetyki to doskonały punkt wyjścia do dalszego zwiedzania Szlaku Zabytków Techniki województwa śląskiego. W okolicy znajdują się inne ciekawe obiekty przemysłowe, takie jak zabytkowe kopalnie i huty. Łaziska Górne oferują również miejsca rekreacyjne – park z alejkami spacerowymi, staw oraz rozległe lasy, idealne na piesze wędrówki i wycieczki rowerowe.

Znaczenie i przyszłość Elektrowni Łaziska

Elektrownia Łaziska to nie tylko miejsce o bogatej historii, ale również zakład, który aktywnie uczestniczy w transformacji energetycznej regionu. Grupa TAURON planuje stopniowe przechodzenie na bardziej ekologiczne źródła energii, takie jak jednostki gazowe i bateryjne magazyny energii, a także rozwój nowoczesnych rozwiązań ciepłowniczych. Dzięki temu zakład pozostanie ważnym punktem na mapie energetycznej Polski, a jednocześnie będzie coraz bardziej przyjazny dla środowiska.

Podsumowanie

Elektrownia Łaziska w Łaziskach Górnych to miejsce, które zachwyca zarówno skalą, jak i historią. Połączenie czynnego zakładu przemysłowego z nowoczesnym muzeum sprawia, że każdy znajdzie tu coś dla siebie – od miłośników techniki i historii, przez rodziny z dziećmi, po pasjonatów nauki i edukacji. Zwiedzanie elektrowni i Muzeum Energetyki pozwala nie tylko zrozumieć, jak powstaje energia elektryczna, ale także docenić znaczenie przemysłowego dziedzictwa Śląska. To atrakcja, która na długo pozostaje w pamięci i inspiruje do dalszego odkrywania tajemnic polskiej energetyki.